2020/2021

17. Co wydarzyło się w laboratorium chemicznym pewnego poborcy podatkowego?

Na ostatnim wykładzie nasi studenci zostali zaproszeni w wirtualną podróż do laboratorium chemicznego Antoine’a Lavoisiera. Był to wykład pt. „Co wydarzyło się w laboratorium chemicznym pewnego poborcy podatkowego?”, który przygotowała i przedstawiła dr Aleksandra Chrupała z Liceum Ogólnokształcącego Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Wspólnie z naszą wykładowczynią studenci wykonali kilka prostych doświadczeń, które pozwoliły zrozumieć, jak bardzo Lavoisier zmienił oblicze XVIII-wiecznej chemii i dlaczego nazywa się go ojcem współczesnej chemii. Wykład ten bardzo spodobał się naszym studentom, ponieważ lubią samodzielnie eksperymentować.

16. Po nitce do kłębka, czyli o szukaniu śladów na miejscu przestępstwa

W dniach 5-12 czerwca 2021 r. transmitowaliśmy wykład dr Joanny Stojer-Polańskiej pt. „Po nitce do kłębka, czyli o szukaniu śladów na miejscu przestępstwa”. Wykład tej znanej wykładowczyni i popularnej autorski książek dla dzieci z kryminalistyki z Uniwersytetu SWPS z Warszawy został z zainteresowaniem przyjęty przez naszych studentów. Bo przecież wszyscy lubią zagadki detektywistyczne.

Na wykładzie studenci znaleźli odpowiedzi na takie pytania jak: Skąd wiadomo, kto jest sprawcą przestępstwa? Jak to ustalić? Co mogą nam powiedzieć ślady kryminalistyczne? Obecnie ślady są badane w nowoczesnych laboratoriach. Można zbadać DNA, ślady linii papilarnych oraz ślady w cyberprzestrzeni. Czy kiedyś było trudniej ustalić, kto złamał prawo? Czy możliwości współczesnej kryminalistyki dają pewność, że nie istnieje przestępstwo doskonałe? Nasza wykładowczyni opowiedziała także o zagadkach rozwiązanych dzięki nietypowym śladom, wcale nie dzięki odciskom palców, czy poprzez ślady butów. Ślady pamięciowe, ślady kłamstwa oraz „ślady na duszy” także prowadzą do wyjaśnienia sprawy, ponieważ śladem może być wszystko, co pozwala na ustalenie tego, co się faktycznie wydarzyło.

15. Od łamigłówek do programowania


W sobotę 29 maja 2021 r. zakończyliśmy tygodniową emisję wykładu z informatyki pt. „Od łamigłówek do programowania”, który przygotował i przedstawił prof. Maciej M. Sysło z Uniwersytetu Wrocławskiego. Podczas wykładu nasi studenci mieli okazję spróbować swoich sił w łamigłówkach ze znanymi postaciami, takimi jak jak Angry Birds, czy Anna i Elza. Od zabawy studenci stopniowo przeszli na kolejne etapy wtajemniczenia, jednocześnie ucząc się matematyki. Dowiedzieli się jak zaprogramować Duszka w Scratchu i jak zamienić go na żółwia w grafice języka Python. Przekonali się, jak dużo radości daje programowanie robotów 🙂 

14. Domy dzikich zwierząt

W sobotę 15 maja zakończyliśmy emisję wykładu z zoologii pt. „Domy dzikich zwierząt”, który przygotowała Joanna Hajduk ze stowarzyszenia popularyzatorów nauki „Szkiełko i oko” 🙂

Dla ludzi dom to rzecz naturalna. W domu śpimy, jemy, bawimy się i spędzamy czas. Ale czy każde zwierzę ma swój własny dom, który zamieszkuje przez całe życie? I czy na przykład lis ma w swoim domu salon, sypialnię i kuchnię? Co to znaczy, że nornica buduje gniazda? A dlaczego wiewiórka ma ich kilka? Gdzie śpią zimorodki? Na wykładzie studenci dowiedzieli się, które zwierzęta budują domy w koronach drzew, które zajmują dziuple, a kto wchodzi pod ziemię! Poznali zwierzęta, które potrafią zbudować całe podziemne miasto, a także obejrzeli różne gniazda zbudowane nie tylko przez ptaki. <3

13. Kosmiczna rewolucja

Na wykładzie pt. „Kosmiczna rewolucja” wygłoszonym przez Karola Wójcickiego, studenci dowiedzieli się o tym, co zmieniło się ostatnio w lotach kosmicznych i jaka będzie ich niedaleka przyszłość? Minęło już ponad pół wieku, od czasu, gdy ludzie wylądowali na Księżycu. To było jedno z największych osiągnięć ludzkości! Dziś jednak możemy obserwować działania, mające doprowadzić do lądowania człowieka na Marsie. O tym – wszystkim z pasją i zaangażowaniem – opowiedział jeden z najbardziej znanych popularyzatorów zastronomii w Polsce <3

12. Czy można zobaczyć ciepło

Tematem wykładu pt. „Czy można zobaczyć ciepło?”, były przemiany termiczne w ciele człowieka. Było to kolejne spotkanie z dr. n. med. hab. fiz. Armandem Cholewką prof. Uniwersytetu Śląskiego – jednym z naszych ulubionych wykładowców. Nasz wykładowca zaprezentował studentom najnowocześniejszy sprzęt do obrazowania termicznego i opowiedział o współczesnych metodach termowizji. Studenci dowiedzieli się, które części naszego ciała są najbardziej wrażliwe na utratę ciepła i dlaczego. Otrzymali odpowiedzi na takie pytania jak: Co to jest temperatura? Jak ją mierzyć? Jak wygląda mapa termiczna naszego ciała? Czy temperatura ciała człowieka jest ważnym wskaźnikiem naszego zdrowia i dlaczego? Kiedy nasz organizm może ulec wyziębieniu, a kiedy przegraniu i czym to grozi? Wykład był połączony z wieloma zaskakującymi pokazami.

11. Roboty do roboty

Czy roboty to tylko zabawki? Na to pytanie odpowiedział znakomity popularyzator nauki red. Wiktor Niedzicki z Politechniki Warszawskiej. Podczas swojego wykładu pt. „Roboty do roboty” przedstawił naszym studentom nie tylko zabawne konstrukcje – chodzące, jeżdżące i tańczące – lecz także roboty, które muszą pracować. Takie, które zastępują ludzi tam, gdzie jest niebezpiecznie lub zadania przekraczają możliwości człowieka. Do ich konstrukcji potrzebne są nowe materiały, ale przede wszystkim czujniki, które zastępują ludzkie zmysły. Nasi studenci podzielili się z nami zdjęciami swoich robotów, które towarzyszyły im podczas oglądania tego fascynującego wykładu.

10. Co naukowiec robi w muzeum?

W sobotę 6 marca zakończyła się projekcja wykładu przygotowanego i przedstawionego przez dr Monikę Koperską ze Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki pt. ”Wyciąganie wraków z dna morza i szpiegowanie wynalazców z przeszłości – czyli co naukowiec robi w muzeum” 🙂

Podczas wykładu nasi studenci dowiedzieli się, jacy specjaliści muszą pracować nad tym, aby muzeum wyglądało tak jak wygląda i zawsze kojarzyło się z ciekawym miejscem. Naukowcy z różnych dziedzin nauki i konserwatorzy sztuki muszą czasem wykonywać bardzo nietypowe prace – np. szukać wraków na dnie morza, a potem wyciągnąć je tak, żeby nic nie uległo zniszczeniu. Czasem wymaga się od nich, aby przyspieszyli lub spowolnili procesy fizyko-chemiczne w otoczeniu danego obiektu. Bywa też, że szpiegują wynalazców z przeszłości. Dr Monika Koperska barwnie opowiadała studentom o tych i innych historiach dotyczących pracy w muzeum. Pokazała też jak wykonać domowy kolorymetr, a nasi studenci w swoich domach powtórzyli ten eksperyment

9. Jesteśmy dziećmi Wszechświata

W sobotę 20 lutego 2021 r. zakończyliśmy emisję wykładu pt. „Jesteśmy dziećmi Wszechświata”, który przygotował i przedstawił dr Andrzej Boczarowski z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ten dość wymagający intelektualnie wykład został przepięknie graficzne opracowany przez dr Boczarowskiego, tak aby ułatwić naszym studentom zapoznanie się z trudnymi zagadnieniami.

Na wykładzie studenci poznali teorie początków Wszechświata oraz zapoznali się z ewolucją gwiazd. Poznali podstawowe cztery pierwiastki tj. wodór, węgiel, tlen i azot, które stanowią podstawowy budulec ciał organizmów ziemskich i stanowią aż 96.3 % masy organizmu człowieka.

Wszechświat powstał 13,8 miliardów lat temu, a zaczątki Ziemi w rodzącym się Układzie Słonecznym datowane są na 4,6 mld l.t. Prawie cały wodór powstał wraz z rodzącym się Wszechświatem. Wszystkie pozostałe pierwiastki budujące nasz świat utworzone zostały podczas syntezy jądrowej w termonuklearnych piecach kolejnych generacji gwiazd i podczas agonii gwiazd supernowych.

Był to ostatni wykład w semestrze inaugurującym działalność Polonijnego Uniwersytetu dla Dzieci. Dziękujemy rodzicom naszych studentów za zaufanie jakim nas obdarzyli, studentom – za aktywne uczestniczenie w zajęciach, dociekliwe pytania oraz dzielenie się z nami wrażeniami z wykładów. Do zobaczenia 6 marca <3

8. Organizm w liczbach

Wykład pt. „Organizm w liczbach” był niezwykłą opowieścią o budowie naszego organizmu. Przygotował go i przedstawił prof. Armand Cholewka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Studenci poznali fakty i liczby dotyczące naszych poszczególnych narządów, ich nieprawdopodobne rozmiary – jak np. w przypadku płuc, oraz na ilości – jak w przypadku ogromu komórek nerwowych w naszym mózgu. Dowiedzieli się jak ogromną pracę wykonuje serce przepychające krew przez tysiące (tak tysiące!) kilometrów naczyń krwionośnych. Wszystko to było ilustrowane pokazami i rekwizytami, tak aby jak najlepiej pokazać, jak cudowne jest nasze ciało, a czego na zewnątrz naszego organizmu zupełnie nie widać.

7. Rośliny trujące i mięsożerne na świecie

Na wykładzie opublikowanym 16 stycznia 2021 r. dr n. med. Marta Wąsik z Uniwersytetu Opolskiego bardzo szczegółowo przybliżyła naszym studentom wiedzę na temat właściwości toksycznych niektórych roślin oraz ich umiejętności wabienia zwierząt. Wiedza o trujących roślinach jest ważna dla wszystkich, ponieważ zdarza się, że trzymamy w doniczce na parapecie piękną roślinę, i nawet nie wiemy, iż jest ona śmiertelnie trująca .Wykład pt. „Rośliny trujące i mięsożerne na świecie” bardzo podobał się naszym studentom, a zwłaszcza film o muchołówkach oraz koty naszej wykładowczyni, obecne na wizji 🙂 Zresztą koty były również obecne na zdjęciach, które dostaliśmy. W dyskusji po wykładzie padły m.in. pytania o to, jakie rośliny trujące i mięsożerne można spotkać na terenie krajów, w których mieszkają nasi studenci oraz o to, skąd zwierzęta wiedzą, że dana roślina jest trująca.

6. Co to jest sztuczna inteligencja i czy należy się jej obawiać?

W okresie świątecznym studenci Polonijnego Uniwersytetu dla Dzieci otrzymali prezent niespodziankę – wykład prof. dr hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie. Nasi studenci mogli obejrzeć nagranie jego wykładu pt. „Co to jest sztuczna inteligencja i czy należy się jej obawiać” nie tylko przez okres świąteczny, ale nawet jeszcze dłużej, gdyż Pan Profesor wyraził zgodę na jego nielimitowane udostępnienie. Wykład mozna obejrzec tutaj

Na wykładzie – poza szczegółową odpowiedzią na tytułowe pytanie – Pan Profesor scharakteryzował aktualne zastosowania sztucznej inteligencji. Nasz wykładowca opisał szereg oddzielnych metod, które są stosowane do badań nad sztuczną inteligencją. W swoim wykładzie zawarł on również odpowiedź na często formułowane pytanie, czy rozwój sztucznej inteligencji doprowadzi do tego, że maszyny będą mogły służyć nam jeszcze skuteczniej i sprawniej niż dotychczas – czy też stanie się źródłem zagrożeń.

Ten porywający wykład był pełen ciekawostek i anegdot. Profesor już od pierwszych zdań zaciekawiał studentów, dla których zagadnienia sztucznej inteligencji są bardzo atrakcyjne, co widać zresztą w ich wpisach do indeksów. Z pewnością wszystkim  spodobał się robot, który przez cały wykład towarzyszył Panu Profesorowi. Podczas wykładu były wykorzystywane między innymi obrazki z książki dla dzieci zatytułowanej „Alicja w Krainie Przyszłości – czyli jak działa sztuczna inteligencja”. Książka ta jest dostępna w księgarniach. Warto dodać, że książka ta będzie w tym roku wydana w siedmiu językach w różnych krajach.

Od Pana Profesora otrzymaliśmy szereg interesujących materiałów, które polecamy  uwadze.

https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/293147,tak-naprawde-wygladali-tworcy-sztucznej-inteligencji

https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/292403,popularyzacja-nauki-dla-dzieci

https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/301335,jak-zabrac-pszczoly-na-marsa#

https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/301835,w-malopolskim-uniwersytecie-dla-dzieci-opowiadam-o-sztucznej-inteligencji

https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/315925,niezwykle-i-pozyteczne-miniaturki-filmowe-powstale-z-nagran-radiowych#